Các khu định cư

    1. Tóm tắt

Từ năm 1967, Israel đã thuộc địa hóa các vùng lãnh thổ Palestine bị chiếm đóng (oPt) bằng cách chuyển một cách có hệ thống các bộ phận dân thường Do thái của mình vào Bờ Tây và Dải Gaza, vi phạm luật pháp quốc tế. Hiện nay, hơn nửa triệu người định cư Israel, bao gồm hơn 190.000 người ở trong và quanh Đông Jerusalem, sống trong các khu định cư xây dựng trái phép trên đất đai chiếm của chúng tôi tại oPt. Những khu định cư này có nhiều quy mô khác nhau, từ các khu định cư mới thành lập hay “khu định cư tiền đồn”, bao gồm một vài căn nhà lưu động, cho tới cả một thành phố với hàng chục nghìn người định cư.

Mục đích và tác động của các dự án định cư của Israel là nhằm thay đổi tình trạng của các vùng lãnh thổ Palestine bị chiếm đóng (oPt), cả về mặt diện mạo và mặt nhân khẩu học, để ngăn oPt được trả về cho chúng tôi. Việc xây dựng các khu định cư của Israel được thiết kế để tịch thu trái phép đất đai và các nguồn tài nguyên thiên nhiên của chúng tôi, đồng thời giam hãm người dân Palestine trong những vùng đất chật hẹp bị bủa vây và chia tách Đông Jerusalem với phần còn lại của oPt. Bằng cách hạn chế sự liền kề lãnh thổ và khả năng tồn tại độc lập về kinh tế của oPt, các khu định cư của Israel là mối đe dọa lớn nhất đối với sự ra đời của một nhà nước Palestine độc lập, và do đó, đe dọa tới một nền hòa bình lâu dài và công bằng giữa người Israel và người Palestine.

Thuộc địa hóa oPt

Chính phủ Israel đã đưa ra nhiều biện pháp phân biệt đối xử nhằm nâng đỡ các dự án định cư. Người Israel bị thu hút tới các khu định cư bởi một loạt ưu đãi từ chính phủ Israel như trợ cấp nhà ở, giảm thuế thu nhập, phân bổ ngân sách và trợ cấp kinh doanh không công bằng. Đối lập với tuyên bố “tăng trưởng tự nhiên” của Israel, các ưu đãi này đã dẫn đến tỷ lệ tăng trưởng nhanh chóng trong dân số định cư – ở một số nơi cao hơn 3 tới 4 lần so với tỷ lệ tăng dân số ở Israel.

Các khu định cư của Israel cũng được hưởng lợi từ các khoản đầu tư khổng lồ của Israel vào đường xá và các cơ sở hạ tầng khác. Các con đường định cư, bao gồm cả những con đường được gọi là “đường vòng”, nối các khu định cư với nhau và với Israel. Đối với người dân Palestine, những người thường bị hạn chế và đôi khi bị cấm sử dụng các con đường này, thì chúng lại tạo ra một mạng lưới rào cản đan chéo toàn bộ khu vực Bờ Tây.

Israel thực thi những hạn chế về di chuyển đối với người Palestine – hay một “cơ chế đóng cửa” – thông qua việc dựng lên hàng trăm trạm kiểm soát quân sự và chướng ngại vật. Trong khi đảm bảo sự tự do di chuyển và tiếp cận không hề bị kiểm soát cho người định cư Israel, cơ chế giới hạn này đã hạn chế nghiêm trọng sự di chuyển và tiếp cận của chúng tôi, cô lập các cộng đồng của chúng tôi, ngăn cản sự mở rộng của họ, hạn chế sự tiếp cận đối với đất nông nghiệp và các nguồn tài nguyên thiên nhiên, và phá hoại sự liền kề về lãnh thổ của chúng tôi.

Sự hiện diện của các khu định cư và người định cư Israel là nguồn gốc cơ bản của sự bất ổn, oán giận và châm ngòi cho các cuộc đụng độ giữa người dân bản địa và người định cư có vũ trang. Bên cạnh những thiệt hại về kinh tế, xã hội và con người gây ra bởi các khu định cư, người định cư Israel và binh lính có nhiệm vụ bảo vệ họ thường xuyên tấn công, quấy rối và làm nhục người dân Palestine.

Bức tường: Một sự tước đoạt đất đai khác

Mùa hè năm 2002, Israel bắt đầu xây dựng Bức tường chiếm đóng tại oPt. Mặc dù Israel nói rằng Bức tường được dựng lên vì mục đích an ninh, nhưng thực ra nó tạo nên một phần không tách rời trong cơ sở hạ tầng của các khu định cư của Israel. Bức tường bao quanh và uốn khúc khắp Bờ Tây, hợp nhất phần lớn các khu định cư và người định cư Israel ở “phía Israel” của Bức tường, đồng thời chiếm những dải đất lớn trên lãnh thổ của chúng tôi để xây thêm các khu định cư trong tương lai. Như thế, Bức tường tách biệt chúng tôi khỏi đất đai – nguồn sống của chúng tôi; ngăn cản chúng tôi tiếp cận các dịch vụ xã hội và giáo dục; và lấy đi các nguồn tài nguyên thiên nhiên của chúng tôi, đặc biệt là nguồn nước. Bức tường đã gần hoàn thành, nhưng một số đoạn nhỏ bị đình lại do việc kiện tụng tại tòa án. Những khu vực bị Bức tường chiếm giữ, cùng với các khu vực do người định cư kiểm soát ở phía đông Bức tường và Thung lũng Jordan, sẽ chỉ để lại cho chúng tôi 54% diện tích Bờ Tây.

Với việc Bức tường chạy quanh các khu định cư bất hợp pháp đang tồn tại và những khu vực sẽ mở rộng trong tương lai, Bức tường rõ ràng là một sự tước đoạt đất đai chứ không phải là một biện pháp an ninh. Trên thực tế, Bức tường không phân tách nhà nước Israel khỏi lãnh thổ của chúng tôi, mà là chia cách giữa người Palestine với người Palestine.

Những Tham vọng về lãnh thổ của Israel: xưa và nay

Năm 1967, Yigal Allon, khi đó là Phó Thủ tướng của Israel, sau đó là Bộ trưởng Ngoại giao, đã đề xuất duy trì sự kiểm soát của Israel tại Thung lũng Jordan ở Bờ Tây và tại một hành lang đông-tây mở rộng chạy qua Jerusalem tới Sông Jordan. Khu vực còn lại của Bờ Tây bị “trả về” cho Jordan. “Kế hoạch Allon” – tên gọi quen thuộc sau đó của kế hoạch này – đã có một tác động lớn đối với chính sách định cư của Israel. So sánh giữa bản đồ của Kế hoạch Allon và tình hình thực tế hiện tại sẽ thấy rõ những tham vọng liên tiếp về lãnh thổ của Israel tại Bờ Tây từ năm 1967.

    1. Thông tin cơ bản
  • Trong khi tổng diện tích nhà cửa san sát của tất cả các khu định cư là 1,2% Bờ Tây, hơn 40% Bờ Tây nằm dưới sự kiểm soát của các khu định cư Israel và các cơ sở hạ tầng liên quan như những con đường vòng của người định cư, Bức tường, các trạm kiểm soát và căn cứ quân sự.
  • Trong cùng năm 2005, khi Israel di tản 8.200 người định cư khỏi Dải Gaza, số người định cư ở Bờ Tây đã tăng thêm khoảng 12.000 người.
  • Những ưu đãi từ chính phủ Israel đã thu hút thành công hàng nghìn người định cư Israel tới oPt. Theo một cuộc khảo sát do tổ chức Peace Now của Israel thực hiện, 77% người định cư được hỏi sống ở oPt vì các l‎í do “chất lượng cuộc sống” chứ không phải vì các lý do tôn giáo hay an ninh quốc gia. Từ đó, chúng ta có thể cho rằng với những ưu đãi tương tự, những người định cư này cũng có thể được thuyết phục sơ tán khỏi oPt.
  • Trung bình mỗi người định cư Israel sử dụng lượng nước gấp 7 lần một người Palestine.
  • Mặc dù Israel tuyên bố rằng Bức tường được xây dựng vì các lý do an ninh, nhưng thực ra nó sẽ khiến cho việc bảo vệ lãnh thổ trở nên khó khăn hơn: Chiều dài tổng cộng của Bức tường (như được phê duyệt ngày 30/4/2006) là 711km, hơn gấp đôi chiều dài đường biên giới năm 1967 là 320km.

3. Luật pháp quốc tế

  • Điều 49(6) của Công ước Geneva IV (đã được Israel phê chuẩn năm 1951) tuyên bố rằng: “Thế lực Chiếm đóng sẽ không trục xuất hoặc chuyển một bộ phận thường dân của mình vào vùng lãnh thổ mình chiếm đóng”.
  • Trong bản Ý kiến Tư vấn về Bức tường ngày 9/7/2004, Tòa án Công lý quốc tế cho rằng Bức tường, cùng với các khu định cư, đã vi phạm luật pháp quốc tế. Tòa án Công lý quốc tế kêu gọi Israel ngừng hoạt động xây dựng, dỡ bỏ những phần đã được xây và bồi thường cho người Palestine vì những thiệt hại đã gây ra.
  • Quy chế Rome năm 1988 của Tòa án Tội ác Quốc tế (Điều 8(b)(viii)) định nghĩa “việc Thế lực Chiếm đóng chuyển một bộ phận thường dân của mình vào lãnh thổ mình đang chiếm đóng một cách trực tiếp hoặc gián tiếp” là một Tội ác Chiến tranh có thể bị Tòa án Tội ác Quốc tế truy tố.
  • Nghị quyết 465 (1980) của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc: “chính sách và hành động Israel sắp xếp một bộ phận dân thường và những người mới nhập cư vào Palestine và các vùng lãnh thổ Ả Rập khác bị chiếm đóng từ năm 1967, bao gồm Jerusalem, là một sự vi phạm trắng trợn Công ước Geneva IV… và cản trở nghiêm trọng việc đạt được một nền hòa bình toàn diện, công bằng và lâu dài ở Trung Đông.” Nghị quyết kêu gọi Israel “phá bỏ các khu định cư hiện tại”.

 

  1. Quan điểm của chúng tôi

Không chỉ bất hợp pháp, các khu định cư của Israel ở oPt còn là mối đe dọa lớn nhất đối với giải pháp hai nhà nước, và do đó là đe dọa cả một nền hòa bình công bằng và lâu dài. Các khu định cư, cơ sở hạ tầng của chúng và các khu vực có liên quan do Israel kiểm soát đều làm giảm diện tích và chất lượng đất đai còn lại cho nhà nước của chúng tôi trong tương lai và làm phương hại nghiêm trọng đến sự liền kề lãnh thổ. Theo phương pháp “đất đai đổi lấy hòa bình” được nêu trong các Nghị quyết 242 và 338 của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc và là nền tảng của tiến trình hòa bình, Israel sẽ phải rút khỏi các vùng lãnh thổ mình chiếm đóng năm 1967 để đổi lấy nền hòa bình toàn diện và sự công nhận từ các quốc gia láng giềng.

Do đó, Israel phải phá dỡ các khu định cư và tu sửa bất kỳ thiệt hại nào gây ra do sự chiếm đóng bất hợp pháp trên lãnh thổ của chúng tôi. Sự “rút lui” đơn phương của Israel ở Gaza vào năm 2005 cho thấy rằng “các hoạt động thực tiễn” của Israel không phải là vĩnh cửu và, với ‎đủ ý chí chính trị, có thể được hủy bỏ nhanh hơn nhiều so với khi chúng được thiết lập. Có một phương pháp di tản các khu định cư trong hòa bình là Israel sẽ loại bỏ tất cả các ưu đãi về kinh kế và các ưu đãi khác, cả cho các khu định cư và cho người định cư, và bắt đầu có các ưu đãi tương đương hoặc cao hơn nhằm khuyến khích những người định cư hiện tại trở về Israel.

Tuy nhiên, trước khi đạt được một thỏa thuận cuối cùng, cách duy nhất để không làm phương hại thêm nữa đến các cuộc đàm phán trong tương lai là “đóng băng” hoàn toàn và thực chất hoạt động định cư. Cộng đồng quốc tế đã nhiều lần kêu gọi Israel ngừng tất cả các hoạt động định cư. Các yếu tố cơ bản cho sự “đóng băng” này là: 1) chấm dứt toàn bộ các hoạt động xây dựng liên quan tới các khu định cư; 2) xóa bỏ tất cả các khoản trợ cấp và ưu đãi về kinh tế cho các khu định cư và người định cư; 3) ngừng mọi hoạt động lên kết hoạch cho các khu định cư; 4) chấm dứt mọi hoạt động tịch thu đất đai, phá dỡ nhà cửa và phá hoại các tài sản khác; và 5) ngừng di trú người định cư vào oPt.

 

Nguồn: Negotiations Affairs Department - PLO